Halil Turgut Özal
(13 Ekim 1927, Malatya – 17 Nisan 1993, Ankara), Türk mühendis, bürokrat, siyasetçi, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. cumhurbaşkanı. Anavatan Partisi genel başkanı olarak 1983-1989 yılları arasında başbakanlık görevinde de bulunan Özal, 1989 seçimini kazanarak cumhuriyet döneminde doğan ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün ardından, görevi başında vefat eden ikinci cumhurbaşkanıdır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, Dünya Bankası’nda ve üniversite öğretim üyeliği gibi kısa süreli görevlerin ardından, Özal 1979’da Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nın genel sekreteri ve daha sonra lideri oldu. 1977’de büyük ölçekli sendikal olaylar sırasında baş müzakereci olarak hizmet verdi. 1977 genel seçimlerinde İzmir’den Millî Selamet Partisi (MSP) adayı olarak seçime girdi ancak başarılı olamadı. 1979’da, Başbakan Süleyman Demirel’in azınlık hükûmetinde başbakanlık müsteşarı olarak göreve başladı ve 1980 askeri darbesine kadar bu görevde bulundu. Müsteşar olarak, Türkiye’ye neoliberal politikaları kazandıran ’24 Ocak kararları’ olarak bilinen ekonomik reform sürecinde önemli bir rol oynadı. Darbeden sonra, Bülend Ulusu tarafından kurulan hükûmette ekonomiden sorumlu başbakan yardımcılığı görevini üstlenerek ekonomik reformları uygulamaya devam etti. Ekonomi politikası üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle 1982’de istifa etti.
1983’te askerî hükûmet tarafından siyasi faaliyetlere getirilen yasağın kaldırılmasının ardından, Turgut Özal Anavatan Partisi’ni (ANAP) kurdu. ANAP, 1983 genel seçimlerinde %45,14 oranında oy alarak parlamentoda çoğunluğu kazandı ve Özal, 45. Türkiye Hükûmeti’ni kurarak Türkiye’nin Başbakanı oldu. Döviz kuru ve düzenlemeler konusunda bir dizi ekonomik reformu uygularken, enflasyondaki artış ve Kürtçülerin sivil vatandaşlara yönelik artan saldırıları, ANAP’ın 1984 yerel seçimlerinde oy oranının azalmasına neden oldu. 1987 referandumu, 12 Eylül döneminde yasaklanan siyasetçilere siyasi faaliyetlere devam etme izni vermiştir. Başbakan Turgut Özal erken genel seçim kararı almış ve aynı yıl 29 Kasım’da 1987 Türkiye genel seçimleri yapılmıştır. Partisinin oy oranı 1987 Türkiye genel seçimlerinde %8,83 düşerek %36,31’e gerilemiştir. 46. Türkiye Hükûmeti’ni kurarak tekrar başbakan olmuştur. 1988’deki parti kongresinde suikast girişiminden sağ kurtuldu. Özal, dış politikada NATO müttefikleriyle uyumlu hareket etti. Döneminde Avrupa Birliği’ne ilk kez tam üyelik başvurusu yapıldı ve Bulgar Komünist Partisi rejiminin baskı uyguladığı ve asimilasyon politikası yürüttüğü Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye sığınmalarına ve göç etmelerine izin verildi.
Özal, 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı seçilmiştir. Başbakanlıktan ayrılmasına rağmen, siyasi olayların gelişmesinde belirleyici rolünü sürdürmüştür. Saddam Hüseyin’in Türkiye için büyük bir tehlike teşkil ettiğini ve Saddam’ın bölgeyi hakimiyeti altında tutmasına izin verilemeyeceğini belirtmiştir. Döneminde Soğuk Savaş döneminin bitmesiyle Türkiye’nin de dahil olduğu Batılı müttefikler Sovyetler Birliği’nin dağılması ile dünyada üstünlük kurmuştur. Körfez Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George H. W. Bush ile yakın bir bağ kurmuştur.
Özal, 17 Nisan 1993 tarihinde 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Orta Asya gezisinden sonra cumhurbaşkanlığı döneminde resmî kayıtlara göre kalp krizi geçirerek hayatını kaybetmiştir. Topkapı Mezarlığı’nda, Vatan Caddesi üzerinde kendi adına hazırlanan anıt mezara defnedilmiştir.